Nadzór i kontrola

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach

Zgodnie z ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, zwanej dalej „PoS”, nadzór nad działalnością stowarzyszeń, terenowych jednostek organizacyjnych stowarzyszeń oraz stowarzyszeń zwykłych, sprawuje starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia.

W przypadku stowarzyszeń mających siedzibę na terenie Zielonej Góry nadzór sprawuje Prezydent Miasta Zielona Góra.

Prezydent Miasta Zielona Góra sprawuje nadzór nad działalnością stowarzyszeń wyłącznie
w zakresie zgodności ich działania z przepisami prawa i postanowieniami statutu.

W zakresie sprawowanego nadzoru nie posiada uprawnień do władczego ingerowania w ich merytoryczną działalność, w tym kwestii związanych z celowością, rzetelnością, czy też gospodarnością stowarzyszenia.

Jedynym kryterium stosowania środków nadzoru jest kryterium legalności działania tych podmiotów.

Prezydent Miasta Zielona Góra może dokonać kontroli działalności stowarzyszenia pod kątem jej zgodności z prawem lub zapisami statutu dotyczącymi:

·         nazwy stowarzyszenia, odróżniająca ją od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji,

·         terenu działania i siedziby stowarzyszenia,

·         celów i sposobów ich realizacji,

·         sposobów nabywania i utraty członkostwa, przyczyn jego utraty oraz praw i obowiązków członków,

·         władz stowarzyszenia, trybu ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencji,

·         możliwości otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane
w związku z pełnioną funkcją,

·         sposobu reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposobu zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunków ważności uchwał władz stowarzyszenia,

·         sposobu uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,

·         zasad dokonywania zmian statutu,

·         sposobu rozwiązania stowarzyszenia,

·         kwestii związanych z tworzeniem terenowych jednostek organizacyjnych stowarzyszenia.

Prezydent Miasta Zielona Góra jako organ nadzorujący może żądać*:

a)     od zarządu stowarzyszenia - dostarczenia mu, w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów),

b)    udzielenia niezbędnych wyjaśnień od władz stowarzyszenia (walnego zebrania członków/zebrania delegatów, zarządu oraz komisji rewizyjnej).

* W przypadku niezastosowania się do powyższych żądań, organ nadzorujący może zwrócić się do sądu z wnioskiem o nałożenie grzywny w wysokości jednorazowo nieprzekraczającej 5000 zł (zgodnie z art. 26 ustawy PoS).

W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu, Prezydent Miasta Zielona Góra może zastosować przewidziane prawem środki nadzorcze określone w ustawie, tj.:

a) wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie,

b) udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia,

c) wystąpić do sądu na podstawie art. 29 ustawy PoS.

Zgodnie z art. 25a ustawy PoS  Prezydent Miasta Zielona Góra sprawuje kontrolę nad działalnością stowarzyszenia będącego „instytucją obowiązaną” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 1 marca
2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w zakresie zgodności jego działania z przepisami tej ustawy.

Na zasadach określonych w ustawie PoS działają uczniowskie kluby sportowe i kluby sportowe nieprowadzące działalności gospodarczej, z wyłączeniem przepisów o rejestracji, wynikających
z ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie.

Podmioty te również podlegają nadzorowi Prezydenta Miasta Zielona Góra.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach, nadzór nad fundacjami sprawuje minister właściwy ze względu na charakter działalności.

Prezydent Miasta Zielona Góra wykonuje uprawienia wynikające z przepisów art. 12-15, w stosunku do fundacji korzystających ze środków publicznych i prowadzących działalność na obszarze całego kraju, w zakresie działalności prowadzonej w mieście.

Zgodnie z art. 14a ustawy o fundacjach Prezydent Miasta Zielona Góra sprawuje kontrolę nad działalnością fundacji będącej „instytucją obowiązaną” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w zakresie zgodności jej działania z przepisami tej ustawy.

Uprawienia kontrolne wobec stowarzyszeń mają m.in.:

1.     Państwowa Inspekcja Pracy.

2.     Inspekcja Sanitarna.

3.     Prokuratura.

4.     Urzędy kontroli skarbowej.

5.     Najwyższa Izba Kontroli.

6.     Regionalna Izba Obrachunkowa.

* Więcej informacji na stronie: https://poradnik.ngo.pl/nadzor-ngo-kontrole